Πώς αυτο-προσδιορίζομαι μέσα στο δικό μου πλαίσιο;

Vasilis Doumanis
Jul 1
4 min read

«Μίλα καλά, να σε καταλαβαίνουν».

«Μην κάνεις έτσι, σε βλέπει ο κόσμος».

«Oι άντρες δεν κλαίνε».

«Τα κορίτσια δεν θυμώνουν».

«Εμείς εδώ το ξέρουμε έτσι».

Κάθε περιοχή έχει τη δική της ντοπιολαλιά, μια τοπική γλώσσα, με τον δικό της ρυθμό, τις λέξεις, τα νοήματα, τις συνήθειες. Κάπως έτσι λειτουργούν και οι περιοριστικές πεποιθήσεις μέσα μας. Σαν τις λέξεις που μας μαθαίνουν να προφέρουμε από παιδιά και σαν τις φράσεις που περνούν από γενιά σε γενιά, και τελικά γίνονται ο «τρόπος» που σκεφτόμαστε, λειτουργούμε και υπάρχουμε (Kegan, 1994). Αν τις επεξεργαστούμε διεξοδικά, καταλαβαίνουμε ότι αυτή η «γλώσσα» δεν είναι εξολοκλήρου δική μας. Είναι φορετή. Και καμιά φορά δεν μας ταιριάζει.

Περιοριστικές πεποιθήσεις: Η εσωτερική μας ντοπιολαλιά.

Οι περιοριστικές πεποιθήσεις είναι σκέψεις-προγράμματα που διαμορφώθηκαν στα πρώτα μας χρόνια μέσα στο σπίτι, στο σχολείο, στην κοινωνική γειτονιά του ανήκειν. Είναι οι «κανόνες» που κουβαλάμε χωρίς να τους έχουμε επιλέξει. Μας λένε πώς πρέπει να φερόμαστε, τι αξίζουμε, τι μπορούμε να διεκδικήσουμε (Burns, 1980).

Και κάπως έτσι, φοράμε έναν χαρακτήρα, μια συμπεριφορική στολή δηλαδή, που εξυπηρετεί την ανάγκη να ανήκουμε, να επιβιώσουμε, να μην απορριφθούμε (Goffman, 1959). Όμως… δεν είναι ο αληθινός μας εαυτός.

Ο «χαρακτήρας» ως φόρμα επιβίωσης και το «Γνῶθι σαυτόν», ως η απαρχή της ελευθερίας.

Ο χαρακτήρας που έχουμε διαμορφώσει μέχρι σήμερα μοιάζει με ένα «έξυπνο avatar». Ένα πλάσμα που αναπτύχθηκε για να εξυπηρετεί τις συνθήκες, τις απαιτήσεις των άλλων, τις «φωνές» που έγιναν εσωτερικές (Young et al., 2003). Συχνά, το κρατάμε ζωντανό, ακόμα κι όταν οι συνθήκες έχουν αλλάξει. Μιλάμε με λέξεις που δεν είναι δικές μας. Ζούμε ρόλους που δεν μας εκφράζουν. Χτίζουμε brands που λένε «σωστά» πράγματα, αλλά δεν είναι αληθινά.

Η φράση «γνῶθι σαυτόν», χαραγμένη στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς, δεν ήταν μια απλή φιλοσοφική παρότρυνση. Ήταν υπαρξιακή επιταγή. Σύμφωνα με τον Πλάτωνα, η γνώση του εαυτού είναι προϋπόθεση για την αρετή και την εσωτερική αρμονία (Plato, Charmides, 164d–165a). Αν δεν ξέρουμε ποιοι είμαστε, πώς μπορούμε να επιλέξουμε με ελευθερία;

Οι αρχαίοι Σοφιστές υποστήριζαν ότι η γνώση του εαυτού μας δεν είναι αυτονόητη, αλλά αποτέλεσμα στοχασμού και αμφισβήτησης των κοινωνικά μεταβιβαζόμενων ιδεών (Kerferd, 1981). Όταν δεν γνωρίζουμε ποιοι είμαστε, εύκολα μας ορίζουν οι άλλοι.

Η διαδικασία του επαναπροσδιορισμού ξεκινά όταν ρωτάμε:

Ποια είναι η δική μου γλώσσα;
Ποιες λέξεις με περιγράφουν αληθινά;
Ποιες πεποιθήσεις με στηρίζουν και ποιες με κρατούν πίσω;
Τι θέλω εγώ, πέρα από τα «πρέπει»;

Ο ρόλος του life coaching και του NLP σε ένα αυτοπροσδιοριζόμενο άτομο ή personal brand.

Tο coaching και το NLP δεν είναι λύση άμεση σαν μαγικό ραβδί, αλλά καθρέφτης και εργαλειοθήκη.

Μέσα από τεχνικές όπως το Parts Integration, το Reframing κα. , μπορούμε να εντοπίσουμε τις ρίζες των παλιών πεποιθήσεων, να τις αποδομήσουμε με αγάπη και επίγνωση, και να φτιάξουμε ένα νέο πλαίσιο, δικό μας (Dilts, 1999; Andreas & Andreas, 1987).

Το coaching μας φέρνει στο πιο ριζικό, το πιο απλό και ταυτόχρονα το πιο ανατρεπτικό ερώτημα:

«Πώς αυτοπροσδιορίζομαι μέσα στο δικό μου πλαίσιο;» Όχι στο πλαίσιο του πατέρα, της κοινωνίας, του LinkedIn ή του μέντορα. Αλλά στο δικό μου. Με τις δικές μου αξίες. Τον δικό μου ρυθμό. Τη δική μου φωνή.

Και αν χρειάζεται να μάθω ξανά να μιλάω, ας είναι για να μιλήσω επιτέλους τη δική μου γλώσσα. Γιατί δεν είναι πια όλα μόνο business και marketing.

Το personal brand είναι το αφήγημα της ταυτότητας μας. Είναι η εξωτερική μορφή της εσωτερικής μας καθαρότητας. Και δεν ξεκινά από το τι θέλει η αγορά ή το κοινό, αλλά από το ποιός είμαι εγώ και τι με εκφράζει αληθινά (Montoya & Vandehey, 2002).

Αν ξεκινήσω από τις αξίες μου, το brand μου θα δεν είναι ένας ακόμη ρόλος. Αν γνωρίζω τη «γλώσσα» της ψυχής μου, οι λέξεις που λέω θα έχουν και αυτές ψυχή.

Η ελευθερία ξεκινά από τη λέξη που διαλέγουμε πρώτη.

Αν νιώθω ότι κάτι μέσα μου θέλει να αλλάξει γλώσσα, να αρθρώσει ένα νέο αφήγημα ζωής, όχι με βάση τι περίμεναν από εμένα, αλλά τι ονειρεύομαι εγώ, το coaching μπορεί να είναι μια αρχή με αποτέλεσμα.

Η ελευθερία ξεκινά από τη λέξη που διαλέγουμε πρώτη: το «εγώ».

Όχι το «εγώ που πρέπει να είμαι», αλλά το «εγώ που είμαι, που το αγαπώ, που το τιμώ, που το υπερασπίζομαι».

Εσύ;

αν θέλεις συνοδοιπόρο, χωρίς κριτική, με εμπιστοσύνη στις ικανότητες σου, ασφάλεια και απόλυτη εχεμύθεια, είμαι εδώ για σένα και το ξέρεις. Δεν το ξέρεις;

Στείλε μου μήνυμα για μια δωρεάν αναγνωριστική συνεδρία σήμερα κιόλας!

Βιβλιογραφία

Andreas, C., & Andreas, S. (1987). Change your mind and keep the change: Advanced NLP submodalities interventions. Real People Press.
Burns, D. D. (1980). Feeling good: The new mood therapy. Harper.
Dilts, R. (1999). Sleight of mouth: The magic of conversational belief change. Meta Publications.
Goffman, E. (1959). The presentation of self in everyday life. Anchor Books.
Kegan, R. (1994). In over our heads: The mental demands of modern life. Harvard University Press.
Kerferd, G. B. (1981). The Sophistic movement. Cambridge University Press.
Montoya, P., & Vandehey, T. (2002). The personal branding phenomenon. Personal Branding Press.
Plato. (n.d.). Charmides (164d–165a).
Young, J. E., Klosko, J. S., & Weishaar, M. E. (2003). Schema therapy: A practitioner’s guide. Guilford Press.